mota.spansen.nl

Komend weekend zijn er workshops in Utrecht die mij er toe gezet hebben mijn klarinet weer eens uit het stof te trekken. Het lijkt me een leuke manier om weer eens wat te gaan doen met mijn instrument, maar ik heb er dik 10 jaar nauwelijks op gespeeld.
Dus toen ik nieuwe rietjes gekocht had en mijn klarinet eens in elkaar zette afgelopen weekend schrok ik toch wel een beetje van de staat er van. Die heeft wel eens een onderhoudsbeurt nodig. Dan rijzen er meteen een hoop vragen, waarvan de belangrijkste:

Wat kun je zelf nog veilig doen?
En als je het niet zelf kunt, wie kan ik mijn klarinet toevertrouwen dat ie helemaal heel terug komt en ik niet meteen blut ben?

Ik had hem al wel eens eerder geolied en omdat ie zo lang niet gebruikt is leek de binnenkant erg droog geworden, dus ben ik driftig op zoek gegaan hoe het oliën ook al weer moest. Ik kwam op deze site met uitleg terecht: http://www.shwoodwind.co.uk/HandyHints/oilingbore.htm

Gisteren avond heb ik dus netjes alle kleppen afgedekt met aluminiumfolie, zodat er geen olie in de (hoe heten die stofjes?) trekt. Keukenpapier en wattenstaafjes bij de hand en ben met een oude zakdoek voorzien van arachide (pinda) olie door mijn klarinet gegaan. Uurtje laten liggen en daarna met schone zakdoeken er door om te zorgen dat er niet een te dikke laag achter blijft.

Wat nu zeker nog moet gebeuren is dat die stofjes vervangen moeten worden die onder mijn kleppen zitten en misschien dat de kleppen opnieuw afgesteld of kurk eens vervangen moet worden.

Hoe doen jullie dat met je instrument? Gaat die vaak weg voor onderhoud of kun je veel zelf? Weet iemand een goede plek waar ik met mijn klarinet heen kan? Ik woon in Oosterhout bij Breda, dus een beetje in de buurt zou handig zijn.

En ik hoop natuurlijk nog wat fatsoenlijk geluid te kunnen produceren op de workshop zaterdag. Wat me opviel is dat ik redelijk veel lucht door de klarinet hoorde ruisen, maar dat kan ook aan mijn lange pauze in spelen liggen...

Ha Anders,

Wat betreft onderhoud zijn fluiten en klarinetten een beetje vergelijkbaar (zeker nu ik ook een ebbenhouten fluit heb, dus ook met olie en dergelijke aan de gang moet; ik gebruik trouwens biologische, pure amandelolie maar als jij pindaolie aangeraden hebt gekregen, zal dat vast ook goed zijn).

Mijn houten dwarsfluit heb ik net bij Schreeven opgehaald in Nijmegen (Wijchen eigenlijk, voor mij ook niet naast de deur) maar dat is voor jou niet echt in de buurt natuurlijk. Het is een ambachtelijke (familie)muziekwinkel met verschillende specialistische filialen, en mijn fluit is dus bij de brass sectie geweest. Ik ben heel erg tevreden over hun service daar. Totale revisie kostte mij 200 euro (vervanging van de polsters, dat zijn die kussentjes onder je kleppen, en vervanging van kurkjes en afstellen van kleppen). Het betekent dat het hele instrument uit elkaar gaat, dus alle kleppen worden eraf gehaald, en dat is waardoor het vrij prijzig wordt: het is handwerk en dus arbeidsintensief.

Ik ken wel iemand in Bergen op Zoom (wellicht al iets meer in de buurt) die het als "hobby" doet en voor mij ook een keer een tussentijdse oplapbeurt van mijn fluit heeft verzorgd (waar ik bij zat; heel spannend als iemand dan je hele fluit uit elkaar haalt!). Als je geinteresseerd bent, kan ik je zijn contactgegevens geven.

Maar als er ergens, wellicht in Breda, een goede muziekwinkel zit, zou ik zeker daar eens informeren. Ik vond het een prettig idee dat in Wijchen de werkplaats direct in de winkel zit, zodat er geen extra tijd (en risico) in het transport gaat zitten. Daar zou ik dus zeker naar vragen. En naar garantie op het onderhoud/reparatie. Ik heb daar 8 maanden garantie op gekregen, dus als de polsters nu opeens in die 8 maanden weer gaan plakken of zo, dan kan ik ze gratis opnieuw laten vervangen.

Goedkoop uit zijn is helaas een droom; voor goed werk moet je nou eenmaal dokken. Maar je haalt het er dubbel en dwars weer uit, want doordat je instrument in orde is, heb je meer plezier in het spelen en doe je dat ook meer. Bovendien, mocht je je instrument ooit willen verkopen, dan is het natuurlijk fijn als hij in goede staat is. Ik zou afknappen op een slecht onderhouden instrument, omdat dat ook iets zegt over hoe er mee omgegaan is; misschien zijn er dan allerlei verborgen gebreken (barsten in het hout oid). (Uitzondering is die antieke fluit die ik net op de kop heb getikt, zie ander topic).

Je kunt uiteraard zelf gaan sleutelen, maar ik durf dat zelf niet. Ik zou evt voor de lol mijn oude gooi-en-smijtfluit wel eens uit elkaar willen halen, maar ik zou mijn goede fluit echt niet zelf onder handen durven te nemen. Om de kleppen los te krijgen (voor het vervangen van polsters) moet je echt het hele instrument demonteren, en krijg het dan nog maar weer eens netjes in elkaar... Je hebt dan nl ook met klep-afstellingen te maken, op een fluit zitten bovendien veertjes, alles moet weer precies recht komen etc etc. Ik heb er ook het specialistische gereedschap niet voor. Voor mij dus geen optie.

Het is vrij normaal om met je instrument langs te gaan op verschillende adressen en te vragen hoeveel het zou kosten om te reviseren. Zo kan je een soort "offertes" aanvragen en kiezen waar je je instrument met een gerust hart kunt achterlaten. Als een bepaalde plek veel goedkoper is dan andere, zou ik wel navragen hoe dat komt; een hele dure plek echter zou ik zelf niet kiezen omdat het niet per definitie zo is dat duur ook goed is. Ik heb een eenmanszaakje in Utrecht gebeld voor een prijsopgave, en dat was me veel te duur en bovendien gaf hij aan meer tijd nodig te hebben. In Wijchen had ik goede ervaringen met mijn andere fluit, dus daar ben ik weer terecht gekomen uiteindelijk.

Goed, veel succes met je klarinet en veel plezier bij de muziekworkshop!

_________________
don't hurry, be hippie

In principe kan je bijna alles zelf doen. Alleen kurkjes vervangen is dusdanig veel gepriegel dat het meestal niet loont om het zelf te doen, en ook polsters (de leertjes op de kleppen) vervangen is een werkje wat ik niet zelf zou doen de eerste keer omdat als ze een beetje scheef zitten je klarinet volledig onbespeelbaar is ;-)

Wat je prima zelf kan (mits de schroefjes niet vastgeroest zitten) is alle klepjes eraf halen, de boel schoonmaken en weer in elkaar zetten. Als er schroefjes vastgeroest zitten eerst proberen er een heel klein drupje kruipolie op te doen en een dag later weer proberen.

Je moet wel heel voorzichtig zijn dat je niks verbuigt, want dan ben je verder van huis. De volgorde waarin dingen erop en eraf moeten is niet altijd in 1 keer duidelijk. Verder is het in elkaar zetten de eerste keer ook niet triviaal vanwege de veertjes die je weer op hun plek moet krijgen, dat is altijd wat gepruts.

Kortom, je kan het prima zelf doen, als je niet bang uitgevallen bent, en een beetje handig.

Aan de andere kant zou ik er misschien mee wachten tot je ofwel geld hebt voor een complete revisie (vrij prijzig meestal, paar hondered eur vaak), ofwel het een keer samen met iemand kan doen die het al eens gedaan heeft. De eerste keer dat ik alles eraf had gehaald en weer erop gezet, sloot er niets meer goed en heb ik hem daarna laten reviseren (wat toch moest gebeuren, dus...).


Stellen hoeft meestal niet zo bij klarinet (tenzij er echt iets verbogen is). Meestal is vervangen van de polsters ('de stofjes') genoeg om de kleppen weer goed te laten sluiten. De polsters zijn trouwens meestal van visleer (heel kwetsbaar maar goedkoop en goed sluitend), soms van leer (een stuk steviger, maar moeilijker sluitend te krijgen en (dus) duurder) en soms van kurk (het duurst, maar het stevigst. Bij mijn klarinet alleen de octaaf klep).

Kurk wordt idd bros, en moet waarschijnlijk grotendeels vervangen worden. Dit is helaas niet de goedkoopste handeling. De stoot-krukjes onder kleppen kan je eventueel zelf nog wel vervangen. De koppel-kurkjes zou ik niet zelf doen, dat is echt vreselijk gepruts. Als je alleen de koppel-krukjes laat doen (en dan natuurlijk alleen als het nodig is) is het financieel te overzien.
Je kunt nog proberen de levensduur van de huidige kurken wat te verlengen door ze goed in het kurkvet te zetten. Let op: gebruik alleen speciaal krukvet van de muziekwinkel, en niet iets op oliebasis want dan lost de lijm op en vallen de kurkjes er vrij snel af.


Ik doe veel zelf. Ik denk +- 1x/4 jaar ofzo dat ik hem wegbreng voor een grondige reinigingsbeurt/revisie. In het begin, toen ik zelf nog moest oefenen met onderhouden ging ik ongeveer 1x/jaar denk ik.


ik weet alleen een goeie in groningen...


(Laten) Reviseren voor die tijd gaat je niet lukken, de kans is groot dat als je het probeert dat je dan zaterdag niks hebt.

Een tip voor de korte termijn is om alle polsters die niet zo heel goed sluiten nat te maken met spuug, en dan een paar uur dicht te drukken met een haarelastiekje (geen kaal elastiek gebruiken, daar zit zwavel in wat je kleppen zwart maakt). Dan sluiten ze vaak weer beter.

Je vind de betreffende kleppen door bij de hoogste toon van het lage register te beginnen steeds een halfje te zakken. Als de klarinet dan opeens zwaarder gaat blazen dan sluit de laatste klep die je dicht hebt gedaan niet goed. Je kan ook elle gaten van 1 deel dicht houden,met de andere hand het eind dichthouden en dan blazen en kijken of het ergens lekt. Meestal heb je daar nog iemand bij nodig om de klepjes aan te drukken om te kijken welke het is.


Waarschijnlijk ligt dat voornamelijk aan je mondstand (embouchure)
maar slecht sluitende kleppen dragen hier zeer zeker aan bij.

Als je hem komende zaterdag nodig hebt raad ik je aan om niet teveel nu te gaan doen. Alleen de truuk met het elastiekje. Verder helpt het om elke dag even te spelen, zodat hij weer ingespeeld raakt. En koop een dun rietje (2 of 2.5, of misschien zlefs 1.5) voor zaterdag, dan gaat het makkelijker.

Over inspelen nog:
Als je klarinet 10 jaar in de kast heeft gelegen dan is ie helemaal uitgedroogd. Als je er dan opeens als een dolle uren op gaat spelen dan kan ie gaan scheuren, zeker als je ook nog in droge ruimtes met cv enzo zit. Officieel moet hem eerst gedurende +- 2 weken heel voorzichtig weer inspelen (steeds elke dag weer 5 minuten langer zegmaar). Nou valt dta in de praktij volgens mij redelijk mee, omdat klarinetten vrij dikwandig zijn en wel wat kunnen hebben. Maar let er dus wel even op de de kalrinet tussen het spelen door niet weer teveel uitdroogt. Als je in een huis met CV woont kan het handig zijn een vochtige zakdoek bij de koffer in te stoppen (niet over de klarinet heen leggen, dan gaan je kleppen roesten).

Als je nog vragen hebt, stuur maar een PB

_________________
humpa humpa humpapa humpa humpa

Bedankt voor jullie uitgebreide reacties.

Afstellen van de kleppen is inderdaad wel een goede. Dat ga ik zomaar niet kunnen denk ik en dat moet wel weer gebeuren als ik de klep eenmaal verwijderd heb. Iets te spannend om zelf te doen dus...

Bergen op Zoom is wel iets dichter bij, maar als jij goede ervaring hebt in Wijchen rijd ik liever een keer daar heen en dat ik dan ook weet dat het goed gebeurt. In Tilburg zit de winkel waar ik ooit mijn klarinet gekocht heb (Passier), maar ik weet niet hoe goed die zijn met onderhoud. Daar zou ik dus ook eens langs kunnen.



:o Die wordt niet verkocht hoor, is al ongeveer 20 jaar van mij en die gaat dus nergens heen



Grappig, ik speel al tijden op 2.5 en dacht er juist over om voor zaterdag een 3 te kopen in de hoop dat daar iets zachter/fijner geluid nog in zit. Een 2 vond ik vroeger in ieder geval veel te rauw klinken, maar misschien dat ik het best een 2 en een 3 er bij koop. Dan kan ik wat proberen.



Dat is precies de reden dat ik ben gaan oliën! Want een gescheurde klarinet klinkt als een hel...
Ik ga vanavond nog maar eens wat spelen dan. Eigenlijk moet ik bergen andere dingen doen, maar ik wordt enthousiast van het schrijven hier

Bedenk wel dat ik geen klarinet-deskundige ben, en Martijn wel... Dus zijn adviezen (over bijv wat je al dan niet zelf kunt) wegen zwaarder dan de mijne want ik ben uitgegaan van een dwarsfluit. Toch heb je met assen en dergelijke wel een vergelijkbare situatie (het meest gangbare kleppensysteem is tenslotte allebei door ons aller dhr. Boehm ontwikkeld), en het zorgvuldig in- en uitelkaar halen is iets wat ik (nog..?) niet zelf durf. Het plaatsen van polsters is zo moeilijk nog niet, vaak kun je die als pakketje op maat kopen, maar dat in elkaar zetten van je instrument daarna komt nog best nauw...

_________________
don't hurry, be hippie

Ik zou je zeer aanraden dit eens te doen. Je zal zien dat het best meevalt, en als je ergens op een festival in midden frankrijk zit en er is iets met je instrument, dan ben je maar wat blij als je zelf een beetje handig bent.


Voor het uitelkaarhalen van ingewikkelde dingen is de standaard truuk:
-Leg alles in de volgorde waari je het eraf haalt achter elkaar op tafel.
-Zet het in omgekeerde volgorde weer in elkaar.
-Ga niet weg/naar bed voordat je het weer in elkaar hebt (anders weet je niet meer hope het zat).

ALs je die stelregels aanhoudt gaat het eigenlijk altijd wel goed. Als het niet goed gaat moet je alsnog naar de reperateur, maar als dat toch al moest is er niet echt iets aan de hand. Zolang je maar voorzichtig bent en niks forceert kan er niet echt iets fout gaan.

Let wel, ik heb alleen ervaring met houten instrumenten. Een sax schijnt veel sneller te verbuigen (hout buigt niet).


Zolang je niks verbuigt verandert er (bij een klarinet) niks aan de afstelling.


Op een klarinet ook. Lastig inderdaad, maar als je een beetje oplet niet onmogelijk. Bij klarinet zitten de veertjes vast aan de klep of de postjes, dus je hoeft niet bang te zijn dat ze wegspringen bij het uitelkaar halen.


Bij een houten instrument komt het als het goed is vanzelf weer recht. Zolang je a) niks forceert/verbuigt en b) de posten van de kleppen niet los in het hout zitten. Bij b moet sowieso naar een reparateur, daar kan je zelf niks aan doen.


Ik weet niet hoe het bij een fluit zit, maar bij een klarinet bestaat het specialistische gereedschap uit:
-een (precies) passende chroevendraaier.
-een dikke paperclip, of heel dun schroevendraaiertje om asjes eruit te drukken.
- een eindje garen om de veertjes bij het inelkaar zetten weer op hun plaats te trekken.

_________________
humpa humpa humpapa humpa humpa

Dat valt dus wel mee ;-) Maar inderdaad niet iets om voor zaterdag nog te doen, want stel dta het mis gaat krijg je het niet binnen een week weer gefixed.


Het hangt er vanaf wat je wil spelen. Voor klassiek geldt minofmeer hoe stugger hoe beter. VOor turks juist liefst zo lichtmogelijk.

Over het algemeen geldt:
dun:
-Rauwer geluid
-Moeilijker om zuiver te spelen
-Makkelijker om de toon te buigen
-Zachter (qua volume)
-Sneller piepen
-Speelt makkelijker (minder lipkramp)

dik:
-'Gladder' geluid
-Stabieler qua zuiverheid
-Meer dynamisch bereik (je kan harder dan met een licht rietje, maar met enige oefening ook zacht)
-Speelt zwaarder


Oliën helpt wel wat, maar voorkomt het probleem niet helemaal. Elke dag een beetje spelen zou ik zeker doen als je zaterdag workshops wil gaan doen.

_________________
humpa humpa humpapa humpa humpa

Ik ga iedere avond wat spelen deze week. Dat is al vast bereikt

Verder ga ik zo langs de muziekwinkel in Tilburg. Rietjes en vet halen en vragen wat polsters vervangen kost. Ik ben ook wel geneigd het zelf te proberen. Niet vanwege het geld maar gewoon omdat ik denk dat ik het wel kan en graag mijn eigen instrument wil kunnen onderhouden. Afstellen klinkt geen probleem als ik niet te ruw ben. Rest nog de tijd (en geduld...) om het te doen.

Aanvulling op deze goede tip (vanuit autotechniek, m'n harmonica haal ik eigenlijk nooit uit elkaar):
als je bang bent te vergeten (zelfs op korte termijn en met de onderdelen in de juiste volgorde) maak dan even een digitale foto van een bepaald deel voordat je het uit elkaar haalt. Dan kan je het nog even nakijken als je het weer in elkaar zet.

_________________
If I can't dance, I don't want to be part of your revolution (Emma Goldman)

in Den Bosch zit Ruuds Roots http://www.ruudsroots.nl/reparatie.htm

Mijn fluit is daar al twee keer naar de dokter geweest. Drie weken geleden op een woensdagavond gebracht en de vrijdagavond kreeg ik al een belletje dat ie klaar was. Weliswaar voor een kleine reparatie, maar ik had wel aangegeven dat het haast had in verband met een workshop de week daarop.


Veel plezier zaterdag met de workshop!

Ik ben eigenlijk iemand die heel blij is met z'n instrumenten. En dat ze het gewoon moeten doen, zonder dat ik het open moet gaan slopen enzo. Ik breng het liever weg,...dan kost het maar wat...

Maar gister heb ik een trekzak-knutsel-cursus gedaan. :-) Zelf wat lopen schaven aan tongetjes en tongen vervangen. Zelfs een lek (losgelaten lijm) opnieuw gedicht. Ben het niet van plan veel vaker te gaan doen, maar wel leuk om het eens gedaan te hebben. :-)
W

_________________
"hoe dommer mensen zijn, hoe overtuigder ze zijn van hun eigen gelijk" Theo Maassen

Schaven aan tongetjes?

Heb je tongen bijgestemd of tongen die vastzaten losgewerkt door voorzichtig wat roest of vuil weg te krabben?

Wel heel leuk, ik had er graag bij willen zijn met mijn nijptang en soldeerbout!

_________________
Spansen is normaal

Ik wilde onder mijn knop2 binnenrij een a duwend ipv g. Dat betekende dat ik die noot omhoog moest schaven. :-)
W

_________________
"hoe dommer mensen zijn, hoe overtuigder ze zijn van hun eigen gelijk" Theo Maassen

Dat klinkt hetzelfde als het stemmen van een speelgoedpiano! (Ja de filmpjes volgen nog steeds.... Telenn )

Goh, Cooper die zelf een noot omhooggeschaafd heeft!

En het was niet eens een speelgoedpiano maar een...... (toch niet die nieuwe Serenellini? )

_________________
Spansen is normaal